اراک کجاست؟

اراک مساحتی حدود ۱۰7 کیلومتر مربع دارد. جمعیت این شهر حدود ۵۲۰۰۰۰ نفر است. اراک مرکز استان مرکزی است و بزرگترین شهر این استان به حساب می‌آید. این استان از شمال به استان البرز، از شمال غرب به استان قزوین، از غرب به استان همدان، از شمال شرق به استان تهران، از جنوب غرب به استان لرستان، از جنوب شرق به استان اصفهان و از شرق به استان قم محدود است. شهر اراک از شمال با تفرش، از غرب با همدان و ملایر، از شرق با محلات و از جنوب با خمین و سربند همسایه است. اراک از شمال شرق نیز به استان تهران وصل می‌شود. اگر نگاهی به نقشه ایران بیاندازید، شهر اراک را در مرکز و کمی متمایل به غرب کشور می‌بینید. این شهر در فاصله‌ای حدود 280 کیلومتری جنوب غربی تهران قرار دارد.

استان مرکزی به عنوان قطب صنعتی و اقتصادی ایران شناخته شده است، اما این استان همچنین مهد پرورش شخصیت‌های برجسته‌ و عالمان بزرگی چون فاضلین نراقی، امیرکبیر، پروفسور حسابی، و بسیاری دیگر از چهره‌های برجسته دینی، علمی و فرهنگی در تاریخ کشور بوده است.

استان مرکزی با پیشینه‌ای درخشان، مهد پرورش علما و نخبگان بسیاری در زمینه‌های مختلف است و همواره نقشی برجسته در عرصه‌های علم، سیاست و هنر داشته است. طبق مطالعات انجام‌شده، این استان بیش از 56 عالم دینی، 39 سیاستمدار، بیش از 70 دانشمند، 89 شاعر و 50 هنرمند برجسته را به کشور و جهان معرفی کرده است.

تاریخچه شهر اراک

پیش از ساخت شهر در جای کنونی و در پیرامون آن چند روستا وجود داشت، در جنوب شهر ده قلعه و قلعه‌نو و در غرب شهر ده حصار بود که برای ساخت شهر ویران شدند. در جای کنونی شهر، دهی به­ نام دستگرده بوده‌است که از آثار آن قناتی باقی‌مانده که به «قنات ده» شناخته شده‌است.

شهر اراک را تا پیش از سال ۱۳۱۷ خورشیدی، عَراق و پیش از آن سلطان‌آباد می‌گفتند. بانی شهر یوسف‌خان گرجی (معروف به سپهدار عراق) بود. بر پایه روایت‌ها، پیش از ساخت شهر، در محل آن هشت یا ده قلعه به نام‌های خان باباخان، حصار، ده‌کهنه، مرادآباد، آقا سمیع، سلیم، نو و قادر وجود داشت و مردمان قلعه‌ها همیشه در حال درگیری با یکدیگر بودند، یوسف‌خان از درگیری‌های قلعه‌ها شرح حالی به فتحعلی‌شاه قاجار نوشت. وی دستور ویران کردن قلعه‌ها و ساخت شهری جدید را از شاه دریافت کرد. در آن زمان در این ناحیه دو طایفه نیرومند ساکن بودند، خان‌های فراهان که در بخش فراهان کنونی ساکن بودند و خان‌های کَزّاز که در بخش زالیان کنونی ساکن بودند. هر دو طایفه پس از آگاه شدن از تصمیم احداث شهر تازه (قلعه نظامی)، کوشش نمودند حکومت مرکزی را قانع کنند که شهر را در منطقه مسکونی آن‌ها بنا نهد که هرکدام به دلایلی کامیاب نشدند. سرانجام یوسف‌خان گرجی تصمیم می‌گیرد که شهر را در محل کنونی که واپسین نقطه قلمرو فراهان و نخستین نقطه قلمرو کزاز بود بنا نهد تا از بروز اختلاف و درگیری جلوگیری شود. یوسف‌خان که شهرهای گرجستان و قفقاز را دیده بود، کوشش کرد شهری مرتب و منظم بنا کند که همه کوچه‌ها در فواصل معین یکدیگر را قطع کنند و پهنای همه آن‌ها ۶ ذرع محاسبه شده بود. همچنین بازار شهر در میانه آن گماشته شد که برای عموم مردم دردسترس قرار گیرد.